ترکیه در حالی برای دور دوم انتخابات ریاستجمهوری آماده میشود که رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری، و کمال قلیچداراوغلو، نامزد اپوزیسیون، همدیگر را سایهبهسایه تعقیب میکنند. گرچه برخی شواهد خبر از شانس بالاتر اردوغان میدهد، قلیچداراوغلو به هیچوجه صحنه را رها نکرده و مصمم است تا لحظه آخر برای پیروزی تلاش کند. نظرسنجیها نیز نتایجی ضد و نقیضی را نشان میدهند. شرکت «آو آر سی ریسرچ» قلیچداراوغلو را با ۵۰.۸ درصد آرا در مقابل ۴۹.۲ درصد، پیشتاز میداند. در مقابل، شرکت «بتیمار ریسرچ» باور دارد اردوغان با ۵۲.۱۹ درصد آرا در مقابل ۴۷.۸۱ درصد برای قلیچداراوغلو، پیروز خواهد شد. نظرسنجی «او آر سی» در روزهای ۲۴ و ۲۵ مه به صورت حضوری و با مشارکت ۳۹۵۰ نفر از ۲۸ استان انجام شد. اما نظرسنجی «بتیمار» به صورت تلفنی و در روزهای ۲۵ و ۲۶ مه با شش هزار و ۶۰۱ نفر از تمام ۸۱ استان ترکیه انجام شد.
انتظار میرود بیش از ۶۰ میلیون رایدهنده در ترکیه روز یکشنبه پای صندوقهای رای بروند. چندین میلیون شهروند ترکیه که مقیم کشورهای خارجیاند، در طول هفته گذشته رای دادند. مجموع ۱۶۷ صندوق در ۱۵۱ مکان دیپلماتیک ترکیه در ۷۳ کشور برپا شدند تا حدود ۳.۵ میلیون شهروند مقیم خارج فرصت شرکت در انتخابات را داشته باشند. رایگیری در خارج در روز ۲۴ مه خاتمه یافت، اما افراد مقیم خارج که فرصت رای دادن را پیدا نکردند، میتوانند در روز انتخابات با حضور در درگاههای گمرکی در ترکیه رای بدهند.
در روز انتخابات بیش از ۱۹۱ هزار صندوق رای در ۹۷۳ منطقه در سراسر ترکیه بر پا خواهد شد. یک هزارونودوچهار هیئت انتخاباتی محلی انتخابات را برگزار میکنند. رایگیری از ساعت ۸ صبح آغاز میشود و ساعت ۵ بعدازظهر خاتمه مییابد. فروش مشروبات الکلی، از جمله در بارها و رستورانها، از شش صبح تا نیمهشب یکشنبه ممنوع خواهد بود. اماکن تفریحی همچون تئاترها و سینماها نیز در دوره رایگیری تعطیل خواهند بود. حتی مراسمهای ازدواج نیز تنها پس از ساعت شش بعدازظهر اجازه برگزاری دارند. در ضمن هیچیک از شهروندان (به غیر از نیروهای انتظامی) حق حمل سلاح در روز انتخابات را نخواهند داشت.
رسانهها تا پیش از ساعت شش بعدازظهر اجازه هیچگونه گزارش دادن درباره انتخابات را ندارند. از ساعت ۶ تا ۹ شب تمام رادیوها و تلویزیونها تنها اجازه پخش اخبار مربوط به انتخابات و اعلامیههای «شورای عالی انتخاباتی» را خواهند داشت. این ممنوعیت از ساعت ۹ شب به بعد لغو میشود اما «شورای عالی انتخاباتی» حق تمدید آن را دارد.
نهادهای دولتی ترکیه در سالهای اخیر در بسیاری موارد بیطرف نماندهاند و یک نمونه آن چند روز پیش از انتخابات اتفاق افتاد. «اداره اطلاعات و فنآوریهای ارتباطاتی» ترکیه که در اختیار نهاد ریاستجمهوری قرار دارد، ارسال پیامک از طرف قلیچداراوغلو به مردم را ممنوع کرد. این یکی از شیوههای اصلی ارتباطاتی برای نامزد اپوزیسیون ترکیه بود. مراد ارکان، مدیر کل شرکت «ترکسل»، از تصمیم شرکتش برای پیروی از این دستور دفاع کرد و گفت اگر جریمه میشد امکان داشت حدود ۳ درصد کل در آمد شرکت خرج پرداخت جریمه شود.
قلیچداراوغلو به این محرومیت بهشدت اعتراض کرد. این روزنامه «بیرگون» ترکیه بود که اولین بار گزارش داد که این «اداره اطلاعات» روز جمعه به تمامی شرکتهای تلفن همراه دستور داد که ارسال تبلیغات سیاسی از طریق پیامک ممنوع است. این در حالی است که این ممنوعیت شامل اردوغان و وزرای او نمیشود.
بسیاری از حامیان بهنام قلیچداراوغلو در روزهای گذشته در مورد عواقب وخیم احتمالی پیروزی اردوغان هشدار دادهاند. تارون عجماوغلو، اقتصاددان شهیر دانشگاه «ام آی تی» در آمریکا، در صفحه توییتر خود گفت به نتایج انتخابات امیدوار است اما نگران است. او وضعیت اقتصادی کشور را وخیم توصیف کرد و گفت ترکیه احتمال دارد به چیزی شبیه بحران سال ۲۰۰۱ در آرژانتین دچار شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
صلاحالدین دمیرتاش، رهبر سابق «حزب دموکراتیک خلقها» که نیرویی چپ با محوریت کردها است، بار دیگر از هواداران این حزب خواست به قلیچداراوغلو رای دهند. دمیرتاش در زندان است، اما همچنان از محبوبترین سیاستمداران کرد ترکیه محسوب میشود. دمیرتاش گفت: «به قلیچداراوغلو رای دهید. بگذارید ترکیه نفس بکشد. ما وعده میدهیم که صلح و رفاه به ترکیه بیاوریم.»
از جمله موارد خشونتآمیز روز پیش از انتخابات در استانبول رخ داد. پلیس ترکیه به تجمع اعتراضی صلحآمیز «مادران شنبه» که هر هفته در استانبول برگزار میشود، حمله و ۱۸ نفر را دستگیر کرد. این در حالی است که دیوان قانون اساسی این کشور رای به آزادی تجمع داده است. گروه «مادران شنبه» از سال ۱۹۹۵ هر هفته در میدان گالاتاسرایِ استانبول گردهم میآیند تا برای کودکان خود که در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در ترکیه ناپدید شدند، دادخواهی کنند. موسا پیراوغلو، نماینده مجلس از استانبول و عضو «حزب دموکراتیک خلقها»، هم در این تجمع اعتراضی حضور داشت.
گفتههای برخی وزرای اردوغان نیز رنگ و بوی تهدید میدهند. سلیمان سویلو، وزیر کشور، روز پنجشنبه گفت: «کسانی که تلاش میکنند استدلالهای سیاسی را که به نفع آمریکا است تحمیل کنند، در احزاب خود مورد تهمت قرار خواهند گرفت و تصفیه خواهند شد.» او گفت: «آن کسانی که سیاستهای همگام با آمریکا را دنبال کنند از این به بعد در ترکیه خائن اعلام میشوند.» سویلو این گفتههای خود را در مصاحبه با شبکه «ان تی وی» بهعنوان توئيت «پین» خود نیز قرار داده است تا بر اهمیت آنها تاکید کند. سویلو در انتخابات دو هفته پیش بهعنوان نماینده مجلس از «حزب عدالت و توسعه» انتخاب شد و با وجود اینکه طبق قانون اساسی ترکیه نمایندگان مجلس باید پیش از قبول وزارت استعفا دهند، همچنان وزیر کشور است. او از سال ۲۰۱۲، معاون رهبر «حزب عدالت و توسعه» نیز بوده است.
اردوغان آخرین اقدام عمده انتخاباتی را در نماز روز جمعه انجام داد و از خدا خواست که فرصت «ادامه فتوحات» را به او بدهد. رئیسجمهوری ترکیه با حضور در منبر مسجدی در محله کیشیکلی استانبول پس از نماز گفت: «من به ملتمان و به امت اسلامی ایمان دارم. انشاالله خداوند به ما فرصت ادامه فتوحاتمان را بدهد. انشاالله خداوند به ما قدرت دهد آماده این فتوحات شویم.»